کنگره ملی ۲۴۰۰۰
شهید پایتخت
شنبه ۳۰ فروردين ۱۴۰۴ -
منطقه عملیات
منطقه عملیاتی خیبر در شمال بصره و حد شمالی آن العزیر، حد جنوبی اش نشوه، حد غربی آن جاده العماره ـ بصره و حد شرقی آن پاسگاه زید عراق تا پاسگاه کیان دشت ایران بود. هور الهویزه تالاب وسیعی بود که رودهای دجله، کرخه کور، طیب و دویرج به آن ریخته می شد. همچنین پوشیده از نیزار و دارای آبراه هایی بود که امکان تردد قایق ها را فراهم‌می کرد. علاوه براین، جزایر مجنون شمالی و جنوبی در آن قرار داشتند که ازلحاظ اقتصادی و نظامی مهم تلقی می شدند. گفتنی است پل های العزیر، القرنه و َنشوه که روی جاده العماره ـ بصره احداث شده بودند و نیز رود دجله، نقاط مهم این منطقه عملیاتی محسوب می شدند. منطقه طلائیه که بخش مهمی از مرز خشکی ایران و عراق را تشکیل می دهد و جاده طلائیه ـ نشوه نیز اهمیت نظامی بسیاری داشتند و به همین دلیل، ارتش متجاوز عراق با وجود شکست در عملیات فتح خرمشهر، پاسگاه طلائیه را حفظ کرد و با اتکا بر آن جاده، مواضع و استحکامات خود را در جبهه طلائیه پشتیبانی می کرد.
طرح کلی عملیات
قرارگاه خاتم‌الانبیا با فرماندهی مشترك سپاه و ارتش و با تشکیل دو قرارگاه نجف و کربلا در دو محور مستقل هورالهویزه و زید هدایت عملیات را برعهده داشت. مأموریت قرارگاه کربلا هجوم از منطقه زید، پشت‌سرگذاشتن موانع مستحکم دشمن و پیشروی تا نشوه بود. قرارگاه نجف نیز مأموریت داشت در منطقه هور و طلائیه، از ٤ محور فرعی حمله کند و با عبور از منطقه آبگرفته چندین کیلومتری هور و نیز با شکستن خطوط مستحکم طلائیه و پشت‌سرگذاشتن موانع، جاده العماره ـ بصره را از العزیر تا نشوه تأمین کند. سپس در نشوه با قرارگاه کربلا الحاق برقرار کند. آنگاه برای خیز به سوی بصره آماده شود.
شرح کلی عملیات
عملیات ساعت ٣٠:٢١ روز ٣ اسفند ١٣٦٢ با رمز "یا رسولاﷲ(ص)" آغاز شد.
* در مرحله اول، نیروهای قرارگاه نجف، به القرنه، جاده بصره ـ العماره و جزایر مجنون دست یافتند، اما قرارگاه کربلا موفق به عبور از موانع دشمن نشد. به همین دلیل، به مواضع قبلی خود بازگشت.
* در مرحله دوم عملیات، تلاش در جزیره مجنون جنوبی و طلائیه به‌منظور الحاق و سپس پیشروی به‌سمت نشوه به نتیجه نرسید. درمقابل، دشمن خود را بازیافت و تلاشش را بر پاكسازی مناطق اشغالی در هور و طلائیه متمرکز کرد. در ادامه عملیات، تلاش نیروهای خودی بر آزادسازی طلائیه متمرکز شد. سپس نبردی سخت درگرفت که واکنش دشمن بسیار سنگین بود. ازاین‌رو، نبرد طلائیه بدون موفقیت نهایی متوقف شد.
اما مرحله سوم با هدف تثبیت موقعیت نیروهای‌خودی در جزایر مجنون در نبردی دشوار و شهادت مردانی بزرگ، به نتیجه رسید.
نتایج کلی عملیات
عملیات خیبر از لحاظ نظامی و سیاسی نقش بسزایی در روند جنگ داشت. همچنین سبب تحول در جنگ، آغاز تغییر موازنه قوا به نفع ایران و نگرانی قدرتهای حامی رژیم عراق شد. علاوه براین، این عملیات منشأ اجرای سلسله عملیات های آبی ـ خاکی شد؛ نبردهای بزرگی چون بدر، والفجر ٨، کربلای ٤ و کربلای ٥. همچنین سرآغاز تشکیل نیروی دریایی سپاه شد که اقتدار جمهوری اسلامی ایران در خلیج‌فارس را به دنبال آورد.
گفتنی است در این عملیات، بیش از ٢٣ یگان دشمن از ٢٠ تا ١٠٠ درصد منهدم شدند. ١٥ هزار نفر از نیروهای دشمن نیز کشته یا مجروح شدند. همچنین ١٤٠,١ نفر به اسارت درآمدند که از میان آنها ١٠٢ نفر تبعه کشورهای مصر، سودان، مراکش و سومالی بودند. درمجموع حدود١٠٠,١ کیلومترمربع از منطقه نیز آزاد شد.
